Günkırı’da tarihe ışık tutacak yeni mezarlıklar bulundu

Günkırı’da tarihe ışık tutacak yeni mezarlıklar bulundu

Bitlis Eren Üniversitesi (BEÜ) bünyesindeki, Bitlis ve Yöresi Tarih ve Kültür Araştırma ve Uygulama Merkezi (BİTAM) tarafından yapılan çalışmalar sonucunda, Bitlis’in Güroymak İlçesi Günkırı Beldesi’nde tarihe ışık tutacak yeni mezarlar bulundu.

Günkırı Beldesi’nde bulunan mezar taşları üzerinde yapılacak akademik çalışmalar neticesinde tarihi öneme sahip bilgilere ulaşılacağı tahmin ediliyor.

İncelenen mezar taşları hakkında açıklama yapan BİTAM Müdür Yardımcısı Dr. Korkmaz Şen, “Toplam üç farklı mezarlıkta çalışma yapılmıştır. En eski tarihli olduğu düşünülen mezarlık Pınarbaşı Mahallesi’nin yaklaşık 200 metre güneyinde yer almaktadır. Mezar taşları şahideli ve sandukalı olmak üzere iki ana tipe ayrılıyor. Bunlar da kendi aralarında cinsiyet ve statülerine göre farklılıklar göstermektedir. Anadolu coğrafyasındaki Osmanlı dönemi mezar taşlarının genellikle mezarbaş (Şahide) taşı sadece yazılı olur. Ayak taşları bitkisel süslemeli verilir. Fakat buradakilerin hem ayak hem de mezar baş taşlarının yazılı oldukları görülmektedir” dedi.

Diğer önemli bir hususun ise tepelik kısmında yer alan ibareler olduğunu sözlerine ekleyen Dr. Şen “Anadolu coğrafyasındaki mezar taşlarının tepelik kısmında ‘Hu-el Baki, Ya Hu, Hu-el Hayyul baki, Ya gaffar v.b.’ başlarken buradaki ve Bitlis yöresinde yoğun olarak karşılaştığımız yazı ise ‘Es-said-es şehid, ve halet, vel İhlas’ gibi farklı olmasıyla yöreye özgü mezar taşları olmaktadır. Yazıların Arapça olması diğer önemli bir husustur. Arapça’nın yörede veya halk arasında daha fazla rağbet gördüğünü göstermesi açısından önem arz etmektedir.  Başlık kısmının öne doğru çıkıntı yapması ve bir silmeyle vurgulanması Ahlat mezar taşlarının etkisini göstermektedir. Fakat Ahlat mezar taşları boyut olarak çok daha büyüktür” şeklinde konuştu.

Mezar taşları üzerlerinde kılıç, kalkan, kama ve Mühr-i Süleyman gibi simgelerin yer aldığını ifade eden Şen, “Mühr-i Süleyman motifi Selçuklular’da sevilerek kullanılan bir motiftir. Güç ve kudret sembolü olması açısından önemlidir. Burada incelenen mezar taşları beyaz mermerden olup yan yana dizilmişlerdir. Yaptığımız transkripsiyonda bir aile mezarlığı olduğu  ‘paşa ve bey’ oldukları anlaşılmaktadır” dedi.

Şen konuşmasına şunları ekledi;

“Diğer iki mezarlık ise Günkırı merkezden yaklaşık 500 metre doğuda yer almaktadır. Aradan geçen bir yol ile iki kısma ayrılmıştır. Günümüzde de kullanılmaktadır. Bu iki mezarlıktaki mezar taşları da aynı özellikleri göstermektedir. Mezar taşları Ahlat taşı dediğimiz volkanik taş malzemeden yapılmışlardır. Rahat işlenebilen bir taş cinsidir. Yazılardan ziyade üzerlerinde barındırdıkları geometrik ve kandil motifleriyle dikkat çekmektedirler. Ahlat Selçuklu mezar taşlarının özelliklerini göstermektedirler.”

Elde edilecek bilimsel sonuçların kamuoyu ile paylaşılacağı belirtildi.