Remzi Oto

remzi.oto@yahoo.com

Covid-19, IMF ve Türkiye (2)

Değerli okuyucularım. Koronavirüs (Covid-19) hem dünya ekonomisi hem de insan hayatı üzerinde görülmemiş derecede ağır tahribatlar meydana getirmeye devam ediyor. Tabii ki bundan ülkemizde ciddi bir şekilde etkilenmektedir. Covid-19 illetinin tahribatı, çok fazla ülkenin IMF’nin kapsını çalmasını kaçınılmaz kılacaktır.

Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı KristalinaGeorgieva 2020 Nisan ayı ve devamında; yeni tip koronavirüs (covid-19) salgını nedeniyle küresel ekonominin 1929'daki Büyük Buhran'dan bu yana görülen en kötü resesyonu yaşayacağını ve 170 ülkede kişi başına düşen gelirin azalacağını,IMF’nin acil durum finansmanı için 103 ülkenin talepte bulunduğunu, 60'a yakın ülkeye de 22 milyar dolarlık destek sağlandığını ve yeni talepler almaya devam ettiklerini belirtmiş ve mali eylemlerin değerinin de yaklaşık 9 trilyon dolar olduğunu, açıklamıştır.

Öte yandan, Türkiye’nin de IMF’ye başvurup borç para alması gerektiğini,içerideısrarla ve hararetle savunanlar bulunmaktadır. İngiliz Financial Times Gazetesine göre de; Türkiye’nin covid-19 krizini IMF'siz atlatmaya çalıştığını, önümüzdeki 12 ay için geri ödenmesi gereken 169 milyar dolar dış borcunun olduğunu,ancak brüt döviz rezervinin sadece 84 milyar dolar düzeyinde olduğunu, dolayısıyla Türkiye'nin, ödemeler dengesi kriziyle karşı karşıya kalacağını ve uluslararası destek aramaktan başka çaresinin kalmayacağını, ancak Sayın Cumhurbaşkanının, IMF'yle görüşme çağrısı yapan muhalefeti de "Türkiye'nin yeniden ekonomik ve siyasi olarak teslim olması çağrısı yapmakla" suçladığını, yazmıştır.

Türkiye’nin Sayın Ecevit hükümeti döneminde IMF’den 25 milyar dolar borç alındığını, Dönemin Maliye Bakanı Sayın Güneş Taner de bir açıklamasında “Ben o 25 milyar doları hiç görmedim.” Dediği bilinmektedir. Türkiye’nin IMF’den borç para alması gerektiğini savunanların temel gerekçesi ise, dış borcun büyüklüğü gösterilmektedir. Bekir Hazar01.06.2020 tarihli yazısında; Türkiye’nin dış borcunun neden bu denli kabarık olduğuna dikkat çekiyor ve devamında ise; “Yeryüzünde kamu borcu en az olan sayılı ülkelerden biriyiz.Evet büyük borç var gibi gözüküyor. Ancak bu borcun büyük bölümü devlete değil özel sektöre ait. İşadamlarımız Avrupa ve Amerika bankalarından milyarlarca dolar kredi alıyorlar. Ancak bu parayı asla Türkiye'ye getirmiyorlar. Böylece Türkiye'nin çok fazla borcu var gibi gözüküyor. ..Londra finans merkezinde üst düzey çalışan bir dostum aradı dün. "Burada tüm bankacılık hareketlerini rahatlıkla görüyoruz.". .."Sadece New York borsasında Türk işadamlarının tam 117 MİLYAR DOLARI var." ..Örneğin, 29 işadamı İngiltere'den aldığı krediyi hiç Türkiye'ye getirmeden ya da kısa süreli getirerek ABD borsasına, Wall Street'e gönderdi.15 işadamı ise ABD'den aldığı krediyle Wall Street'e yatırım yaptı. 11 işadamı Alman kredisiyle Wall Street'e uçtu. 14 işadamı da Fransa, İtalya, Belçika ve Lüksemburg’dan aldığı iş kredileriyle Wall Street'e yatırım yaptı.ABD borsasında toplam 12 milyar dolarlık hissesi bulunan Türklerin sayısı ise 700'ün üzerinde. ..Bizim muhalefet de bu işadamlarımızın kredi borcuna bakarak "Ülkeyi IMF'e teslim edelim" açıklamalarında bulunuyor.” Şeklindeki tespitlerde bulunmaktadır.

Türkiye’nin dış borç meselesinde, eğer özel sektörün dışarıdan sağladığı kredi Türkiye’ye getirilip yatırıma dönüşmüş olsa, belki de işsizlik ve enflasyon olmayacak, yatırımlar artacak, ihracat ithalattan fazla olacak ve dış ödemeler dengesi de fazla verecektir. Ancak, görünen o ki kredi verenler, aynı zamanda verdikleri kredininnasıl kullanılacağına da maalesef karar vermektedirler. Biz de diyoruz ki; dış borcumuz çok fazla, halbuki gerçek hiç te öyle değil, devletin dış borcunun birkaç katı fazlası özel sektöre ait ve özel sektör aldığı bu kredinin neredeyse p’ni dışarıda değerlendiriyor. Görünen odur ki özel sektörün dışarıdan aldığı kredi Türk halkı ve devletine katkısı hiç yok, ancaközel sektör faiz ödemeleri sırtımızda sanki devlet borcuymuş gibi gözükmektedir. Dışarıdan sağlanan özel sektör kredilerineTürkiye’nin lehine olacak şekilde belli kriterlerin uygulanması zamanın geldiği ve bu yönde bazı düzenlemelerin yapılmasının zorunluluk arz ettiği, anlaşılmaktadır.