Psikolog Ayşenur Aydın

psk.aysenraydin@gmail.com

Ergenlerde ve Genç Yetişkinlerde Görülen Madde Bağımlılıkları

Merhaba değerli okuyucularım. Bu yazımda madde bağımlılığı nedir, sebepleri ve belirtileri nelerdir, onlardan bahsetmek istiyorum.

Madde bağımlılığı, Dünya Sağlık Örgütü tanımlamasına göre; “Sağlık için kullanılanlar dışında, yaşayan organizmada kullanıldığında, organizmanın bir ya da birden çok yetisini farklılaştırabilen herhangi bir madde” olarak tanımlanmıştır.

Madde bağımlılıkları ergenlerde ve genç yetişkinlerde ciddi şekilde artmaktadır. Bunun çeşitli sebepleri vardır. Modernleşme süreciyle birlikte insan yalnızlık sürecine girmektedir. Bir şekilde toplumda kendini kabul ettiremeyen ve bunun sonucunda yalnızlaşan insan, bununla baş etmek için çeşitli savunma mekanizmaları geliştirmektedir. Sorunlarına çözüm üretmek ve anksiyeteyle baş etmek için kullanılan madde, tam tersine kişiyi uygun düşünce ve davranışlarından uzaklaştırır. Çevresel nedenler ve genetik yatkınlıklar da alkol ve madde bağımlılıklarını etkilemektedir. Genetik yönden yatkın olan kişilerde beyinde nöronlar aracılığıyla bazı kimyasalların bağlanmış olduğu reseptörler, yoksunluk belirtilerin ortaya çıkmasında kilit rol oynamaktadır. Bireyin içinde bulunduğu kültürel ortam ve ailevi olgularda gerginliklerin olması bireyin ailesine öfke duymasına ve bu açıdan duygusal boşluk yaşamasına neden olabilir. Bunun sonucunda birey kendini yalnız hisseder, kabul edilmediğini düşünür. Böylelikle kabul edileceği ortamlara girmeyi ister. Madde kullanımının yaygın olabileceği ortamlarda bulunarak bu gerginliklerinden, kaygısından kurtulmak için maddeleri kullanmaya başlar. Alkol ve madde bağımlılıkları ilk olarak sosyal ortamlarda akranlarına özenmesiyle ortaya çıkmaktadır. Merak olarak başlayıp daha sonra bireyde ruhsal ve fiziksel olarak sorunlara neden olur.

Yapılan çeşitli araştırmalarla ortaya çıkan bir diğer sebep; Ergende depresyon belirtileri var ise, madde kullanma ihtimalinde artış görülmektedir. Ergen madde kullanmayı bir çıkış yolu görerek kullanmaya başlar.

Madde kullan kişilerdeki belirtiler nelerdir?

Arkadaşlarını sıkça değiştirir.

Çok fazla para talep eder.

Akademik başarısında düşüş yaşar, okulda devamsızlık artışı olur.

Duygu durumunda ani değişimler yaşar, genellikle sinirlidir.

Ebeveynleri ile iletişimi azalır, daha az vakit geçirir.

Evde tek kalmayı ister.

Fizyolojik ihtiyaçlarında değişimler gözlenir, daha az uyur, bazen ise daha fazla uyur.

Genellikle iştahsız olur, fakat yoksunluk durumunun ortaya çıkması ile yemek yemesinde artış olabilir.

Hızlı kilo kaybı yaşar.

Gözlerde kızarıklık olabilir.

Kişide bu belirtiler gözleniyorsa, bir an önce tedaviye başvurulması gerekiyor. Aksi halde tedavi daha da zorlaşabilir.

Aileler, bu durumda ergeni suçlamaktan ve baskı kurmaktan ziyade doğru iletişim kurmalıdırlar. Tedavi sürecinin başlaması için uygun kanaldan iletişim kurmaları gerekiyor.

Bu yazımı sevdiğim bir sözle bitirmek istiyorum; “İnsan sevilmekten çok anlaşılmayı istiyordur, belki de”  (George Orwell)

Belki de tüm sihir anlaşılmakta yatıyordur. Sevgiler.