Av. Musa Tuğa

musatuga@gmail.com

Trafik Kazalarında Sigorta Şirketlerinin Rücu Hakkının Kapsamı

Kıymetli okuyucularım merhaba,

Daha önceki yazılarımda, meydana gelen trafik kazaları yüzünden hakları ihlal edilen, zarara uğrayan, aracında hasar meydana gelen kazazedelerin haklarının neler olduğuna ve başvurabilecekleri yasal yollara değinmiştim.

Bu köşe yazımda ise zararı karşılamakla yükümlü olan sigorta şirketlerinin hangi şartlar dahilinde sigortalısına karşı rücu hakkına sahip olabileceği konusunda bilgi vermek istiyorum.

Ne yazık ki sayısı her geçen gün artan bu kazalar yüzünden ölümler ve kalıcı yaralanmalar meydana geldiği gibi çok ciddi maddi hasarlar da oluşmaktadır. Bireyler bu kazalar neticesinde büyük mağduriyetler yaşamaktadır.

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu 91. Maddesi; “İşletenlerin, bu kanunun 85. maddesinin birinci fıkrasına göre olan sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası yaptırmaları zorunludur.” denmektedir. Buna göre, ZMSS motorlu araç işletenler için zorunludur.

Yine 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre sigorta şirketi, Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları çerçevesinde; motorlu bir aracın işletilmesi sırasında, üçüncü şahısların ölümüne, yaralanmasına veya maddi olarak zarara uğramasına sebebiyet vermiş olması halinde içeriği ve tutarı poliçe ile belirlenmiş olan tazminatlara ilişkin talepleri, kaza tarihi itibariyle geçerli zorunlu sigorta limitleri dâhilinde karşılamakla yükümlüdür.

Kısaca değindiğim üzere hem bedensel zararlar hem de maddi zararlar zorunlu trafik sigortası kapsamına girmektedir. Bunun yanında Yargıtayın istikrar kazanmış olan uygulamasına bakıldığında araçta kaza sonrası meydana gelen değer kaybının da maddi zararlar kapsamında olduğu ve sigorta şirketi tarafından karşılanması gerektiği sabittir.

KARAYOLLARI MOTORLU ARAÇLAR ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLARI A.5 maddesine göre;  sigorta poliçesi teminatı kapsamında kalan tazminatlar şunlardır:

Maddi Zararlar Teminatı (Değer kaybı dahil), Sağlık Giderleri Teminatı, Sürekli Sakatlık Teminatı, Destekten Yoksun Kalma (Ölüm) Teminatı,(Ölen kişinin destekten yoksun kalan yakınlarına ölüm teminatı sağlanır.)

İçeriği ve tutarı sigorta poliçesi ile belirlenmiş olan tazminatlara ilişkin talepleri, kaza tarihi itibariyle geçerli zorunlu sigorta limitleri dâhilinde karşılayan sigorta şirketlerinin hangi hallerde rücu hakkına sahip olduğu 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ve Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarında düzenlenmiştir.

KARAYOLLARI MOTORLU ARAÇLAR ZORUNLU MALİ SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLARI B.4 ZARAR GÖRENLERİN HAKLARININ SAKLI TUTULMASI VE SİGORTACININ SİGORTALIYA RÜCU HAKKI başlıklı maddesi; ödeme yapan sigorta şirketinin hangi hallerde rücu hakkına sahip olabileceğini ve bu hakkın kapsamını düzenlemiştir. İlgili hükme göre;

Ödemede bulunan sigortacı, sigorta sözleşmesine ve bu sözleşmeye ilişkin kanun hükümlerine göre, tazminatın kaldırılmasını veya azaltılmasını sağlayabileceği oranda sigortalıya rücu edebilir.

Sigortalıya başlıca şu nedenlerle rücu edilir:

a) Tazminatı gerektiren olay, sigortalının veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin kasti bir hareketi veya ağır kusuru sonucunda meydana gelmiş ise,

b) Tazminatı gerektiren olay, aracın ilgili mevzuat hükümlerine göre gereken ehliyetnameye sahip olmayan veya geçerliliğini yitirmiş sürücü sertifikasına sahip ya da ehliyetine geçici/sürekli el konulmuş kimseler tarafından sevk edilmesi veya trafik kurallarının ihlali sonucunda meydana gelmiş ise,

c) Aracın, uyuşturucu madde veya ilgili mevzuatta belirlenen seviyenin üzerinde alkollü içki almış kişilerce veya aynı mevzuatta alkollü içki alamayacağı belirtilen kişilerce alkollü içki alınmak suretiyle kullanılması sırasında meydana gelen zararlar,

ç) Tazminatı gerektiren olay, yolcu taşımaya ruhsatlı olmayan araçlarda yolcu taşınması veya yetkili makamlarca tespit edilmiş olan istiap haddinden fazla yolcu veya yük taşınması veya patlayıcı, parlayıcı ve tehlikeli maddeleri taşıma ruhsatı bulunmayan araçlarda, bu maddelerin parlama, tutuşma ve infilakı yüzünden meydana gelmiş ise,

d) Sigortalının rizikonun gerçekleşmesi halinde bu genel şartların B.1. maddesinde belirtilen yükümlülükleri yerine getirmemesinden dolayı zarar ve ziyan miktarında bir artış olursa,

e) Tazminatı gerektiren olayın aracın çalınması veya gasp edilmesi sonucunda olması halinde, çalınma veya gasp edilme olayında sigortalının kendisinin veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin kusurlu olduğu tespit edilirse,

f) Bedeni hasara neden olan trafik kazalarında sigortalının veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin,  tedavi veya yardım amaçlı sağlık kuruluşuna gitme, can güvenliği nedeniyle uzaklaşma gibi zorunlu haller hariç olmak üzere, olay yerini terk etmesi veya kaza tutanağı, alkol raporu vb. kazanın oluş koşullarına ilişkin gereken belgelerin düzenlenmesi yükümlülüğüne aykırı davranması halinde,

Maddeler halinde sayılan sebeplerden olan alkollü araç kullanma ile olay yerini terk etmenin hangi hallerde rücu hakkı sağlayacağına dair Yargıtay uygulamasından da kısaca bahsetmek istiyorum.

YARGITAY HUKUK GENEL KURULU ESAS : 2013/17-1199 KARAR : 2014/1018 sayılı ilamında özetle ; O halde, hasarın teminat dışı kalabilmesi için kazanın meydana geliş şekli itibariyle sürücünün salt (münhasıran) alkolün etkisi altında kaza yapmış olması gerekmektedir. Diğer bir anlatımla sürücünün alkollü olması tek başına hasarın teminat dışı kalmasını gerektirmez. Üstelik, böyle bir durumda hasarın teminat dışı kaldığının ispat yükü TTK’nun 1281. Maddesi hükmü gereğince sigortacıya düşmektedir.

Özet bilgisi verilen karardan da görüleceği üzere sürücünün sırf alkollü olması tek başına sigorta şirketine rücu hakkı vermez. Kazanın alkolün etkisiyle meydana gelmesi şarttır. Bu durumda sürücünün kusuru tespit edilecek ve bu kusur oranında sigorta şirketi rücu hakkına sahip olabilecektir.

Bir diğer konu olan olay yerini terk etmede ise Yargıtay’ın yerleşik uygulamasına göre; sigortacının sigortalısına rücu edilebilmesi için sadece olay yerinin terk edilmesi yeterli değildir.

YARGITAY 17. HUKUK DAİRESİ ESAS  2015/17172 KARAR  2018/9813 T. 30.10.2018 sayılı ilamında“Mahkemece, iddia, savunma, yapılan yargılama ve toplanan delillere göre; Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’nın B.4. maddesi gereği, davacı sigortacının sigortalısına rücu edilebilmesi için sadece olay yerinin terk edilmesinin yeterli olmadığı, bu sebeple zararın artmasına neden olunmasının gerektiği, davacı yanın olay yerinin terk edilmesi sebebiyle zararın arttığını iddia ve ispat edemediği, davacının davalı sigortalısına rücu hakkının bulunmadığı gerekçesiyle, davanın reddine dair karara karşı davacı sigorta şirketi vekilinin yapmış olduğu itirazları  reddedip yerel mahkemece verilen hükmün onanmasına karar vermiştir.

Söz konusu karardan da net bir şekilde görüleceği üzere rücu hakkının doğabilmesi için olay yerini terk sebebiyle zararın artmış olması gerekmektedir.

Yine Yargıtay başka bir kararında da, sigorta şirketi tarafından açılan rücu davasında, sigorta şirketi tarafından dile getirilen kaza sırasında sigortalı aracı kullanan kişinin olay yerini terk ettiğini, ehliyet ve alkol durumunun belirsiz olduğu şeklindeki iddiaların tek başına yeterli olmadığını sigorta şirketince somut delillerle genel şartlar B.4. maddesinde sayılan hallerin gerçekleştiğini ispat edilmiş olması gerektiği vurgulanmıştır.

Bu davanın lehinize ve daha kısa sürede sonuçlanması için bir avukattan hukuki yardım almak ve süreci avukat eliyle sürdürmek yararınıza olacaktır.

Tüm okuyucularıma sağlıklı günler dilerim.